Anderhalf jaar na de opkomst van het coronavirus in Nederland, heeft ongeveer heel het land (18+) een uitnodiging ontvangen voor een coronavaccin. Een groot gedeelte heeft inmiddels de eerste vaccinatie gehad. Maar er zijn ook Nederlanders die – bijvoorbeeld uit geloofsovertuiging – ervoor kiezen om niet gevaccineerd te worden. Als werkgever heb je echter wel de verplichting om voor een veilige werkomgeving te zorgen. Als heel het personeelsbestand gevaccineerd is, lijkt deze veilige werkomgeving een stap dichterbij. Maar kunnen werkgevers werknemers verplichten zich te laten vaccineren? Kunnen zij dit bevorderen?
Geen verplichting tot vaccinatie
Nederland kent geen wettelijke vaccinatieplicht, ook niet op grond van de Arbowetgeving. Iedere Nederlander is dus vrij om te bepalen of hij/zij zich laat vaccineren. Zou dat anders zijn, dan wordt het grondrecht op “onaantastbaarheid van het menselijk lichaam” aangetast. Werkgevers kunnen werknemers dan ook niet verplichten zich te laten vaccineren, ook niet onder het instructierecht.
Bevorderen van vaccineren
Dat werknemers niet verplicht kunnen worden om zicht te laten vaccineren, wil niet zeggen dat het vaccineren niet bevorderd kan worden. Denk bijvoorbeeld aan:
- voorlichting door de bedrijfsarts;
- het uitleggen hoe belangrijk het voor de werkgelegenheid (en gezondheid) is dat iedereen zich laat vaccineren;
- het doorbetalen van het salaris gedurende de vaccinatie;
- het vergoeden van de reiskosten naar de vaccinatielocatie;
- of een beloningsbeleid.
Met name een beloningsbeleid trekt op dit moment veel aandacht van werkgevers. Bij een beloningsbeleid kan gedacht worden aan een compensatie in vrije dagen of in geld. Ondanks dat er enige discussie lijkt te bestaan over de vraag of dit ongeoorloofde druk op de werknemer legt, bestaat er onder veel arbeidsrechtspecialisten consensus dat een beloningsbeleid arbeidsrechtelijk geoorloofd is. Zo zou het vergeleken kunnen worden met een bonus voor werknemers die niet ziek zijn geweest. Let daarbij wel op dat het beleid goed omschreven wordt en dat de AVG-regels in acht worden genomen. Omdat het een gevoelige kwestie betreft, is het wel zo verstandig om het beloningsbeleid af te stemmen met een arbeidsrechtspecialist.
Let op AVG-wetgeving
Bij het vaccinatievraagstuk is het overigens van belang dat volgens de AVG-wetgeving geen (bijzondere) persoonsgegevens verwerkt mogen worden. Gegevens over een vaccinatie of een vaccinatiebewijs zegt iets over de gezondheid van uw werknemers en zijn volgens de AVG persoonsgegevens. Verwerking van deze gegevens is verboden, tenzij deze gebaseerd kunnen worden op een van de wettelijke uitzonderingen. Het standpunt van de Autoriteit Persoonsgegevens (waakhond van de AVG-wetgeving) is dat ook wanneer de werknemer toestemming geeft, het in strijd is met de AVG om vaccinatiebewijzen te registreren. Dit heeft – onder andere voor een beloningsbeleid – tot gevolg dat een werkgever kan vragen of een werknemer gevaccineerd is, maar de werknemer deze vraag niet hoeft te beantwoorden. De werkgever mag dit niet registreren.
Conclusie
Er bestaat geen wettelijke grondslag om werknemers te verplichten zich te laten vaccineren. In beginsel is dit hun vrije keuze. Onder omstandigheden kan deze keuze wel bevorderd worden door bijvoorbeeld een beloningsbeleid. Als er voor een beloningsbeleid gekozen wordt, moet deze wel AVG-proof zijn.
Heeft u vragen over een beloningsbeleid? Neem dan gerust contact op met een van onze specialisten.
Ook interessant:
