We zijn aangekomen bij het twaalfde artikel in de ‘Leren reorganiseren’-reeks. In de afgelopen twee artikelen zijn het afspiegelingsbeginsel en de uitzonderingen op het afspiegelingsbeginsel besproken. Door de toepassing van dit beginsel weet u welke werknemers voor ontslag in aanmerking komen. Helaas is het - ondanks de uitzonderingsmogelijkheden - niet mogelijk om werknemers naar kwaliteit te selecteren. Maar is er dan geen enkele manier om de werknemers te selecteren op kwaliteit? Jawel, door een zogenaamde ‘stoelendans’ in gang te zetten, is toepassing van het afspiegelingsbeginsel dan niet (altijd) nodig. In het artikel van vandaag zal ik u uitleggen hoe de stoelendans kan worden toegepast.
Stoelendans
Als u een stoelendans uitvoert, dan laat u een functie geheel vervallen en creëert u een nieuwe functie. Indien de ‘oude’ en ‘nieuwe’ functie niet uitwisselbaar zijn, dan kunnen de werknemers voor de nieuwe functie worden geselecteerd op basis van kwaliteit. Dit betekent wel dat de ‘oude’ en ‘nieuwe’ functie daadwerkelijk van elkaar moeten verschillen. Wanneer functies uitwisselbaar zijn, leest u hier in het negende artikel van de ‘Leren reorganiseren’-reeks.
Om werknemers te beschermen tegen deze ‘truc’, moeten er bij de stoelendans stevige en toetsbare waarborgen zijn om willekeur en subjectiviteit te voorkomen.
Plaatsing werknemers in nieuwe functie
Als u werknemers wil plaatsen in een ‘nieuwe’ functie, is het belangrijk drie situaties te onderscheiden.
- De functies zijn niet uitwisselbaar en in de nieuwe functie wordt niet een deel van de werkzaamheden van de vervallen functie voortgezet.
In dat geval worden alle werknemers uit de ‘oude’ functie boventallig en kunnen zij voor de ‘nieuwe’ functie solliciteren. U kunt in dat geval de werknemers selecteren op basis van kwaliteit.
- De functies zijn niet uitwisselbaar, maar in de nieuwe functie wordt wel een deel van de werkzaamheden van de vervallen functie voortgezet.
Dit is in de praktijk veelal het geval bij een stoelendans. Ook in dit geval worden de werknemers boventallig. Blijken er meerdere geschikte kandidaten te zijn voor de nieuwe functie, dan moet op basis van het (omgekeerde) afspiegelingsbeginsel bepaald worden welke werknemers de functie als eerste krijgen aangeboden. Het is in dat geval dus wel mogelijk om te selecteren op basis van kwaliteit (wie is geschikt), maar het is niet altijd mogelijk om de meest geschikte kandidaat te selecteren. Let hierbij op dat alleen geschikte kandidaten moeten worden meegenomen in het (omgekeerde) afspiegelingsbeginsel.
- De functies zijn uitwisselbaar.
Indien de functies uitwisselbaar zijn, dan moet u aan de hand van het (omgekeerde) afspiegelingsbeginsel bepalen welke werknemers in aanmerking komen voor de ‘nieuwe’ functie.
Of een werknemer geschikt is voor de ‘nieuwe’ functie, moet zo objectief mogelijk worden vastgesteld. De selectieprocedure zal dus aan de hand van objectieve criteria moeten geschieden en inzichtelijk moeten zijn voor de werknemer.
Tip: een sollicitatiecommissie kan bijdragen aan de objectiviteit van de selectieprocedure.
Conclusie
De stoelendans-methode kan een optie zijn om de werknemers die in aanmerking komen voor ontslag, te selecteren op kwaliteit. Belangrijk bij het creëren van deze nieuwe functies is dat deze niet uitwisselbaar zijn en in de ‘nieuwe’ functie niet een deel van de werkzaamheden van de ‘oude’ functie terugkomt. Is dit wel het geval, dan moet u alsnog (omgekeerd) afspiegelen. Het opstellen van de functieomschrijvingen is dus heel belangrijk. Ook belangrijk is de objectieve selectieprocedure, eventueel aan de hand van een sollicitatiecommissie. Onze specialisten begrijpen dat het niet eenvoudig is om functieomschrijvingen op te stellen die niet uitwisselbaar zijn of een objectieve selectieprocedure op te stellen. Zij staan dan ook voor u klaar om u hierbij te helpen.
Wilt u uw nieuwe functieomschrijvingen of de selectieprocedure door mij laten controleren of opstellen? Of wilt u overleggen over een mogelijke stoelendans? Neem dan contact met mij op.
Artikelenreeks 'Leren reorganiseren'
Op dinsdag 10 november 2020 zal het dertiende artikel in de ‘Leren organiseren’-reeks verschijnen. In dit artikel staan wij stil bij de herplaatsingsverplichting van de werkgever.
