De meest gebruikte verzekering in de bouw is de Construction All-Risks (CAR) verzekering. Anders dan de naam doet vermoeden zijn met deze verzekering niet alle risico’s verzekerd die zich bij de uitvoering van het bouwproces kunnen voordoen. In deze bijdrage wordt eerst het karakter van de CAR-verzekering geschetst waarna vervolgens zal worden ingegaan op de belangrijkste punten waarop bij een CAR-verzekering gelet dient te worden.
De CAR-verzekering is een zogenaamde paraplu verzekering waarop alle bij de bouw betrokken partijen, van architect tot onderaannemer, zijn meeverzekerd. Het grote voordeel hiervan is dat als er zich een schade voordoet er geen geschillen ontstaan over de schuldvraag, maar met de uitkering de schade hersteld en de bouw voortgezet kan worden.
Verder gaat de CAR-verzekering uit van het klassieke bouwmodel waarbij in de verhouding tussen de opdrachtgever en de aannemer, de opdrachtgever verantwoordelijk is voor het ontwerp[1]. Dit heeft tot gevolg dat ‘ontwerprisico’s’ slechts beperkt zijn meeverzekerd. Alleen schade die tijdens de bouwfase aan het werk ontstaat als gevolg van een ontwerpfout valt onder dekking. De kosten van aanpassing van het ontwerp en het werk vallen niet onder de dekking.
Daarnaast is de CAR-verzekering een zogenaamde rubrieken verzekering. Naast de rubriek ‘het werk’ die altijd verzekerd dient te worden kunnen ook andere rubrieken worden verzekerd, zoals ‘bestaande eigendommen van de opdrachtgever’, ‘aansprakelijkheid’, ‘hulpmaterieel’ etc.
Onder rubriek het werk is verzekerd het door de verzekeringnemer uit te voeren werk. De werkzaamheden van nevenaannemers vallen hier dus niet onder. Dit kan eventueel aanvullend worden meeverzekerd.
Met de rubriek bestaande eigendommen van de opdrachtgever is verzekerd schade aan het gebouw van de opdrachtgever waaraan bijvoorbeeld tijdens verbouwingswerkzaamheden wordt gewerkt. Deze rubriek is dan ook van belang bij verbouwing, renovatie of aan- of opbouw van bestaande panden.
Ten slotte dient bij de rubriek het werk sprake te zijn van ‘beschadiging’ van het werk of een onderdeel daarvan om aanspraak op een uitkering te kunnen maken. In de rechtspraak en de literatuur wordt beschadiging meestal als volgt omschreven:
‘Een objectieve aantasting van de stoffelijke structuur, die naar verkeersopvattingen de stoffelijke gaafheid van de zaak kenmerkt’
Subjectieve verwachtingen zijn niet van belang, zoals de verwachting dat een deur groen zou zijn maar met rode verf is geschilderd. Dit is geen aantasting of wijziging van de stoffelijke structuur. Discussies vaak over de vraag of er sprake van schade kan zijn bij nog niet uitgeharde materialen, zoals in het werk gestorte betonvloeren, coatings, etc. De vraag is dan of er een aantasting is van de stoffelijke structuur omdat die structuur nog in wording is.
Ad 1 Wie sluit de CAR-verzekering af?
Een aannemer beschikt vaak over een doorlopende CAR-verzekering betaalt daardoor vaak een wat lagere premie dan als de opdrachtgever een projectspecifieke verzekering afsluit. Het kan voor een opdrachtgever gunstiger zijn om zelf een CAR-verzekering af te sluiten als er sprake is van nevenaanneming waarbij de opdrachtgever aan meerdere aannemers de opdracht geeft om ieder een deel van het werk tot stand te brengen. Verder kan de opdrachtgever soms meer rubrieken verzekeren dan de aannemer.
Als de verzekering door de aannemer wordt afgesloten en de opdrachtgever grip uit de uitkering wenst te hebben, dan kan dit ondervangen worden door in CAR-verzekering een zogenaamde betaaladresclausule op te laten nemen. Op grond van een dergelijke clausule dient de verzekeraar een eventuele uitkering aan de opdrachtgever te betalen.
Ad 2 Te verzekeren rubrieken.
Ga na welke rubrieken verzekerd dienen te worden. Met name de hiervoor besproken rubriek ‘bestaande eigendommen van de opdrachtgever’ is bij verbouwingswerkzaamheden van belang omdat een opstalverzekering bij bouwwerkzaamheden een beperkte dekking kent.
Ad 3 Garanties en dekkingsbeperkingen
Gelet dient te worden op in de polis of de daarbij behorende clausules garanties of dekkingsbeperkingen zijn opgenomen. Garanties zijn voorwaarden waar de verzekeringnemer aan dient te voldoen. Wordt daaraan niet voldaan dan bestaat er vaak geen recht op uitkering als er schade ontstaat.
Ad 4 Verzekerde bouwtijd en verzekerd bedrag
Een CAR-verzekering kent altijd een maximale bouwtijd gedurende welke termijn er dekking bestaat. Na het verstrijken van deze termijn bestaat er geen dekking meer. Dit ook al is het werk nog niet opgeleverd. Er moet dus altijd worden gecontroleerd of de in polis opgenomen verzekerde bouwtermijn voldoende lang is. Ook tijdens de uitvoering van het werk moet hierop worden gelet. Als tijdens de bouw blijkt dat de bouw langer duurt dan de verzekerde bouwtijd dan kan deze vaak nog worden verlengd. Dit moet dan wel geregeld zijn voor het verstrijken van de verzekerde bouwtermijn. Daarna is dat niet meer mogelijk.
Ad 5 Onderhoudstermijn
Het risico van schade aan het werk die tijdens de onderhoudstermijn wordt ontdekt of ontstaat kan ook worden meeverzekerd onder de CAR-verzekering. Voorwaarde hiervoor is wel dat in de aannemingsovereenkomst een onderhoudstermijn is overeengekomen.
Er komen een drietal varianten voor bij de dekking gedurende de onderhoudstermijn:
Voor de beide laatste varianten is het criterium dat de oorzaak van de schade verband houdt met de uitvoering van het werk.
Ad 6 Melding van de schade
In geval van schade dient de melding bij de verzekeraar te worden gedaan met inachtneming van de polisvoorwaarden. Het valt dan ook aan te bevelen om de voorwaarden hier vooraf op na te slaan. Ook als het ogenschijnlijk lijkt dat een schade niet onder de dekking van de CAR-verzekering valt, bijvoorbeeld omdat het schadebedrag lager is dan het eigen risico, kan het verstandig zijn om een schade ‘pro forma’ te melden. De verzekeraar kan dan later niet het verwijt maken dat de schade te laat is gemeld. Daarnaast kan een verzekeraar ook adviseren of een expert sturen mocht hij daartoe aanleiding zien.
Een CAR-verzekering is de meest gebruikte verzekering in de bouw. Het is echter geen standaardverzekering. De benodigde dekking dient per werk te worden bepaald. In dit artikel zijn een aantal aandachtspunten behandeld waarop gelet dient te worden.
[1] De aannemer die ook het ontwerp verzorgt, bijvoorbeeld bij een turn-key overeenkomst, kan een Bouw Ontwerp Verzekering sluiten. Deze verzekering kent een uitgebreide dekking van ontwerprisico’s.
Het artikel 'Waar op te letten bij de Car-verzekering?' is gepubliceerd in Bouwkwaliteit in de Praktijk nr. 2, 2 maart 2021.